‘Gluten’ en ‘glutenvrij’. Die woorden klinken je vast bekend in de oren. De laatste tijd is glutenvrij eten een hot item in de voedingswereld. Oorspronkelijk is een glutenvrij eetpatroon bedoeld voor iemand die last heeft van coeliakie (een intolerantie voor gluten). Maar mensen kiezen er steeds vaker voor om vanwege andere redenen gluten uit hun voeding te schrappen. Hoe zit het nu eigenlijk met gluten? Wat zijn het precies? En moet je gluten nu wel of niet blijven eten? De belangrijkste zin en onzin zette ik voor je op een rijtje.
Basisinfo
Gluten is het woord voor een mengsel van eiwitten die van nature voorkomen in sommige graansoorten. Denk aan tarwe, spelt, rogge en gerst. Producten die deze granen bevatten, zoals brood, pizza, pasta, koekjes en crackers, bevatten vanzelfsprekend ook gluten. Maar je kunt gluten ook terugvinden in minder voor de hand liggende producten, zoals soep, sauzen, vla, drop, worst en gehakt. Bij het maken van deze producten wordt een glutenbevattend bindmiddel gebruikt.
Sommige mensen kunnen gluten niet of minder goed verdragen. We onderscheiden twee groepen die niet of minder goed tegen gluten kunnen: mensen met coeliakie (glutenintolerantie) en mensen met glutensensitiviteit. Daarnaast zijn er mensen die glutenvrij eten omdat dit in het algemeen gezondheidsvoordelen zou opleveren.
Hieronder wat stellingen die in het dagelijks leven vrij vaak voorbij komen. Wat is waarheid?
Stelling 1: Glutenallergie en coeliakie is hetzelfde
Fout. De term glutenallergie wordt soms gebruikt als benaming voor coeliakie, maar dit is onjuist. Coeliakie is een auto-immuunziekte, geen overreactie van het afweersysteem (zoals bij een allergie). Van coeliakie kun je niet genezen. Mensen met coeliakie kunnen geen gluten verdragen en krijgen als reactie op gluten een ontstekingsreactie in de dunne darm. Symptomen zijn buikpijn, diarree of verstopping, een opgeblazen gevoel, hoofdpijn en vermoeidheid. De diagnose coeliakie wordt gesteld door middel van een bloedtest en een darmbiopt. Een levenslang glutenvrij eetpatroon is de enige behandeling.
Stelling 2: Glutensensitiviteit zit tussen de oren
Fout. Glutensensitiviteit (of glutengevoeligheid) is een erkende aandoening. Je kan wel degelijk klachten ervaren van gluten, zonder dat je meteen coeliakie hebt. Mensen die last hebben van glutensensitiviteit ervaren net als bij coeliakie klachten als buikpijn, een opgeblazen gevoel en diarree of verstopping, vaak gepaard met vermoeidheid en hoofdpijn. Om er achter te komen of je gevoelig bent voor gluten, kun je een aantal weken een glutenvrij eetpatroon volgen onder begeleiding van een diëtist. Na deze periode ga je rustig aan opnieuw gluten eten, waarna je de klachten over beiden periodes met elkaar vergelijkt. Voel je je veel beter zonder gluten? Dan is het zeker slim om een glutenvrij eetpatroon te overwegen.
Stelling 3: Glutenvrij eten is over het algemeen gezonder
Fout. Met een glutenvrij eetpatroon behaal je geen extra gezondheidswinst. Granen en producten met gluten passen in een gezond eetpatroon. Kies dan natuurlijk wel voor de juiste granen en graanproducten (volkoren, zonder toegevoegd suiker, etc.). Deze producten leveren ons o.a. langzame koolhydraten, vezels, vitamines B en ijzer, stoffen die we hard nodig hebben om goed te kunnen functioneren. Indien je glutenvrij wil eten, zal je op zoek moeten naar volwaardige vervangers die dezelfde voedingsstoffen bevatten, omdat je anders tekorten oploopt. Heb je last van coeliakie of glutensensitiviteit? Dan is een glutenvrij eetpatroon natuurlijk wél een betere keuze om zoveel mogelijk klachten te voorkomen. De diëtist kan je helpen om volwaardige vervangers te vinden, zodat je alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt.
Kortom
Mensen met coeliakie of mensen die last hebben van glutensensitiviteit kunnen veel baat hebben bij een glutenvrij eetpatroon. Reageer je niet op gluten? Dan is het niet nodig om glutenvrij te eten. Hier beperk je vooral jezelf erg mee. Het is zeker niet makkelijk om gluten volledig uit je patroon te halen. Als het niet nodig is, focus je dan gewoon op een gebalanceerd eetpatroon met groenten, fruit, volkoren granen, peulvruchten, noten en wat zuivel, eieren en vlees of vis. Dit zijn samen de juiste ingrediënten voor een gezond en volwaardig eetpatroon.
Reactie schrijven